Pangkalahatang Matematika

(Wala akong kopya ng librong ito; ang impormasyon dito ay nakuha ko sa isang webpage ng UP Sentro ng Wikang Filipino (SWF) (kung saan ko nakuha ang larawan sa ibaba) at sa isang webpage ng Philippine eLib.)

Pangkalahatang Matematika

Ang “Pangkalahatang Matematika” ay textbuk na sinulat nila Isabelita C. O’Dell, Nympha A. Beltran, Llena P. Buenvenida, Primitivo G. Ereno, at Ginaline A. Untivero.

Ang tagapaglathala nito ay ang SWF at ito ay unang limbag ng Edisyong Eksperimental na 1996 ang taon ng karapatang magpalathala. Isa ito sa serye ng Aklat Paraluman (mga textbuk sa agham at matematika).

Mayroon itong 286+xi na pahina at limang kabanata:

1. Sistemang Pamilang
2. Mga Set at Operasyon ng Set
3. Sistema ng Bilang
4. Mga Parirala at Pangungusap na Pangmatematika
5. Mga Graph at Table

Pandaigdigang Webinar sa Matematika

Nagkaroon ng Pandaigdigang Webinar sa Matematika na may paksang “Gearing Up Philippine Mathematics Education: A Comprehensive Colloquium of Cutting-Edge Teaching and Learning Practices in the COVID-19 Era and Beyond” noong Abril 29, 2022 hanggang Mayo 1, 2022. Inorganisa ito ng Samahan ng mga Guro sa Intelektuwalisasyon ng Filipino (SAGIF) sa tulong ng Kagawaran ng Edukasyon (DepEd) at ng Professional Regulation Commission (PRC).

Isa ako sa mga pangunahing tagapanayam at ang pamagat ng aking panayam ay “Danas sa Paggamit ng Wikang Filipino sa Pagtuturo ng ‘Matematika sa Makabagong Daigdig’.” Narito ang mga slide na ginamit ko.

danasDownload

danas2Download

danas3Download

Mataas na Alhebra

(Wala akong kopya ng librong ito; ang impormasyon dito ay nakuha ko sa isang webpage ng UP Sentro ng Wikang Filipino (SWF) (kung saan ko nakuha ang larawan sa ibaba) at sa isang webpage ng Philippine eLib.)

Mataas na Alhebra

Ang “Mataas na Alhebra” ay textbuk na sinulat nila Anthony C. Ocampo, Alex R. Alix, Diana S. Aure, at Lawlita N. Cabahug.

Ang tagapaglathala nito ay ang SWF at ito ay unang limbag ng Edisyong Eksperimental na 1997 ang taon ng karapatang magpalathala. Isa ito sa serye ng Aklat Paraluman (mga textbuk sa agham at matematika).

Mayroon itong 142+x na pahina at pitong kabanata:

1. Ang Sistema ng Numerong Real
2. Rational Exponent
3. Mga Funsiyon at Relasyon
4. Mga Alhebraikong Funsiyon
5. Mga Iba Pang Funsiyon
6. Mga Sequence at Mga Serye
7. Mga Funsiyong Polynomial

Mga artikulo sa Daluyan

May nahanap akong dalawang artikulo na maaaring maging sanggunian sa pagtuturo ng matematika sa wikang Filipino. Ang mga ito ay galing sa Daluyan, isang pahayagan ng Sentro ng Wikang Filipino.

• Lea A. Soriano, “Pagtuturo ng Matematika sa Wikang Filipino,” Daluyan, tomo IX, bilang 1, mga pahina 61-67, 2000.
• Lourdes C. Zamora, “Pagsubok sa Paggamit ng Filipino Bilang Wikang Panturo sa Math I sa UP Visayas,” Daluyan, tomo IX, bilang 3, mga pahina 261-266, 2000.

Artikulo sa The Normal Lights

May nahanap akong isang artikulo na maaaring maging sanggunian sa pagtuturo ng matematika sa wikang Filipino. Ito ay galing sa The Normal Lights, isang pahayagan ng Pamantasang Normal ng Pilipinas.

• Myra S. D. Broadway and Niña Christina L. Zamora, “Ang Filipino Bilang Wika sa Matematika: Isang Paglarawang Pagsusuri sa Kaso ng isang Pribadong Paaralan,” The Normal Lights, vol. 12, no. 1, pp. 67-99, 2018.

Grupong frieze

Itong pagsasanay na ito ay para sa paksang “disenyong pangheometrika.” Bago ito ipagawa sa mga mag-aaral, dapat siguraduhin ng guro na ang mga mag-aaral ay nabasa na ang seksiyon na “Mathematical Principles” sa pag-aaral nina De Las Peñas at Salvador-Amores (na mahahanap dito).

I-click ang larawan na nasa itaas upang makita ang pagsasanay sa Portable Document Format.

Ang sukat ng pagsasanay ay 6.5″ x 8.5″ upang dalawang kopya nito ay maipapalimbag sa isang long bond paper.

Mga tuntunin sa paggamit ng pagsasanay:

Ako (si Joel Reyes Noche), bilang may-ari ng copyright para sa pagsasanay na ito, ay nagbibigay sa publiko ng karapatan na ibahagi sa iba ang gawaing ito habang pinananatili ang aking sariling karapatan at pagkilala. Hindi ko ibinibigay sa publiko ang karapatang baguhin o pagkakitaan ito. (I-click ang larawan na nasa ibaba para sa karagdagang impormasyon.)

Ginintuang spiral

Itong pagsasanay na ito ay para sa paksang “matematika sa ating mundo.” Bago ito ipagawa sa mga mag-aaral, dapat siguraduhin ng guro na ang mga mag-aaral ay marunong gumamit ng scientific calculator at marunong mag-round off ng mga halaga.

Maaaring ito ang unang pagkakataong nakakita ang mag-aaral ng polar coordinate system, kaya mabuti kung ipapakita ng guro sa mga mag-aaral kung paano gumuhit ng mga punto sa ganitong uri ng grid.

I-click ang larawan na nasa itaas upang makita ang pagsasanay sa Portable Document Format.

Ang sukat ng pagsasanay ay 6.5″ x 8.5″ upang dalawang kopya nito ay maipapalimbag sa isang long bond paper.

Sa mga kahon kung saan ilalagay ng mag-aaral ang kaniyang unang pangalan, apelyido, at pirma ay may palamuti: ang mga baybaying titik na “ma ma da” (para sa “matematika sa makabagong daigdig”).

Mga tuntunin sa paggamit ng pagsasanay:

Ako (si Joel Reyes Noche), bilang may-ari ng copyright para sa pagsasanay na ito, ay nagbibigay sa publiko ng karapatan na ibahagi sa iba ang gawaing ito habang pinananatili ang aking sariling karapatan at pagkilala. Hindi ko ibinibigay sa publiko ang karapatang baguhin o pagkakitaan ito. (I-click ang larawan na nasa ibaba para sa karagdagang impormasyon.)

Teorya ng set, teorya ng grupo

Paano isasalin sa Filipino ang Ingles na salitang “set“?

“Tangkas” ang gamit ni Ruiz (1979) at “tangkás” ang gamit nila del Rosario (1969, p. 60) at Sillorequez (1980, p. 30). Ngunit “set” ang gamit ni Trance (1994) (“sa halip na tangkas ay set na lamang ang gamitin,” p. 31), Aldaba (1995-1996, p. 21), Tangco et al. (1997), Tangco et al. (2002), Kagawaran ng Edukasyon (2013, p. 137), at The University of the State of New York (2018).

Ang pariralang “theory of sets” ay “palátangkasan” ayon kay del Rosario (1969, p. 56). Ang pariralang “set theory” ay “teoriya ng hanay” ayon sa Wikipediang Tagalog (https://tl.wikipedia.org/wiki/Teorya_ng_hanay). (Pansinin na ang salita sa pamagat ay “teorya” ngunit ang salita sa katawan ng teksto ay “teoriya.” Ang salitang “theory” ayon kay Reyes-Otero et al. (2002, p. 147) ay “teorya.”) Ngunit ang salitang “hanay” ay ginagamit para sa Ingles na salitang “column” (ang “hilera” ay para sa “row“).  (Tingnan ang Kagawaran ng Edukasyon (2013) para sa isang halimbawa.)

Ang Filipino ng “set” ayon kay Reyes-Otero, et al. (2002, p. 48) ay “grupo.” Ngunit ang salitang “grupo” ay maaaring akalaing Filipino para sa salitang “group.”

Paano isasalin sa Filipino ang Ingles na salitang “group” (na ginagamit sa sangay ng matematika na “group theory“)?

“Pulutong” ang gamit nila Miranda at Miranda (1981). “Pangkat” ang gamit ng Kagawaran ng Edukasyon (2013, p. 97) at ng The University of the State of New York (2018). Ang “group theory” ay “teoria-pulutong” ayon kina Miranda at Miranda (1981) at “teoriya ng grupo” o “teoriya ng pangkat” ayon sa Wikipediang Tagalog (https://tl.wikipedia.org/wiki/Teorya_ng_grupo). (Ang “group” ay “pangkat” o “grupo” ayon kina Reyes-Otero et al. (2002, p. 120) ngunit ito ay para sa “social group.”) “Grupo” ang gamit nila Tangco et al. (1997, p. 98) at “group” ang gamit nila Tangco et al. (2002, p. 117).

Ang balak kong gamitin ay “set” para sa Ingles na “set” at “teorya ng set” para sa Ingles na “set theory.” May maliit na problema: ang “teorya ng set” ay nagmumukhang “theory of set.” (Ang “theory of sets” ay “teorya ng mga set.”) Ngunit mukhang madalas gamitin ang “teorya ng” sa halip ng “teorya ng mga.”  Isang pang halimbawa ay ang paggamit ng The University of the State of New York (2018) ng “teorya ng numero” para sa “number theory.”

Balak ko ring gamitin ang “grupo” para sa Ingles na “group” at “teorya ng grupo” para sa Ingles na “group theory.”

Mga sanggunian:

• Aldaba, J. (1995-1996). Matematiks sa Filipino. Malay, 13, 11-32.
• del Rosario, G. (Ed.). (1969). Maugnaying talasálitaang pang-agham: Ingles-Pilipino. Manila, Philippines: Lupon sa Agham, Pambansang Patnugutan sa Paunlarang Pang-Agham.
• Kagawaran ng Edukasyon. (2013). Mathematics–Ikalawang Baitang, Kagamitan ng Mag-aaral: Tagalog (1st ed.).
• Miranda, B. T., & Miranda, S. R. (1981). Mathematical terms in Pilipino. Matimyás Matematika, 5(2), 22-25.
• Reyes-Otero, M., Adorio, M. P., Alonzo, M. A., Chi, C. L., de Rivera, L. B. D., de Guzman, L. S.,… Zarco, E. (2002). Glosari sa edukasyon. Quezon City, Philippines: Sentro ng Wikang Filipino.
• Ruiz, M.-J. P. (1979). Preliminary concepts in abstract algebra: A Pilipino translation. Matimyás Matematika, 3(2), 7-13.
• Sillorequez, E. Y. (1980). Teachers’ and students’ familiarity with Pilipino equivalents of mathematics terms. Matimyás Matematika, 4(2), 27-32.
• Tangco, J., Natividad, C., Ocampo, N., Mapa, F., Castillo, L., Fernandez, A.,… Caro, J. (1997). Matematika para sa pangkalahatang edukasyon (1st ed.). Quezon City, Philippines: Sentro ng Wikang Filipino.
• Tangco, J. T., Natividad, C. M., Caro, J. D. L., Castillo, L. L., Darvin, A. C.,
  Fernandez, A. R.,… Sy, P. W. (2002). Matematika para sa pangkalahatang edukasyon (2nd ed.). Quezon City, Philippines: Sentro ng Wikang Filipino.
• Trance, A. S. (1994). Mga suliraning kinakaharap sa pagtuturo ng matematika sa Filipino. Malay, 12(1), 24-37.
• The University of the State of New York. (2018). Glossaries for ELLs/MLLs Accommodations. Kinuha ng Abril 16, 2019, mula sa https://steinhardt.nyu.edu/metrocenter/resources/glossaries

Mga glosari sa matematika ng New York University

Ang mga glosari sa website ng “The Metropolitan Center for Research on Equity and the Transformation of Schools” ng New York University ay may mga terminong teknikal na isinalin mula sa Ingles patungo sa Tagalog. Para sa matematika, mayroong pang baitang 3, 4, at 5; baitang 6, 7, at 8; baitang 9, 10, 11, at 12 (integrated algebra); high school na antas (geometry); high school na antas (algebra 2 at trigonometry); at baitang 9, 10, 11, at 12 (karagdagang termino sa matematika). Ang mga kasalukuyang bersyon ng mga glosari ay may petsang Oktubre 2018.

ADNU Binagong Ikalawang Henerasyong Pagsasanay kinansela

Ang Binagong CHED na Pangalawang Henerasyong Pangkalahatang Edukasyong Pagsasanay sa Guro para sa Pagtuturo ng mga Bagong GE na Core Course na isasagawa sana ng Ateneo de Naga University (ADNU) mula Abril 10, 2018 hanggang Abril 25, 2018 ay kinansela na.

Sa isang sulat na may petsang Marso 2, 2018 ni Amelia A. Biglete (Director IV ng Office of Programs and Standards Development ng Commission on Higher Education) sa presidente ng ADNU, isinaad niya na ang binagong pagsasanay ay ipinagpaliban dahil sa kakulangan ng pondo:

[D]uring the Commision en banc (CEB) meeting held on February 20, 2018, the CEB decided to defer the conduct of the Modified GE Faculty Training due to unavailability of funds. In view of this, we would like to apologize that CHED cannot provide financial support for the conduct of your proposed Modified GE Training.

Dahil dito, kinansela ng ADNU kahapon ang binagong pagsasanay.